روماتیسم یکی از بیماری های خود ایمنی است که می تواند مفاصل و اندام های مختلف بدن را درگیر کند. بیشتر افراد زمانی که نام روماتیسم را می شنوند تنها به التهاب مفاصل و درد استخوانی فکر می کنند. اما واقعیت این است که این بیماری طیف گسترده ای از مشکلات را ایجاد می کند و حتی اندام های داخلی از جمله قلب، ریه، کلیه و کبد نیز می توانند تحت تاثیر قرار بگیرند.
البته در اغلب موارد، آسیب کبدی به طور مستقیم توسط خود بیماری روماتیسم ایجاد نمی شود، بلکه عوارض داروهای مصرفی برای کنترل روماتیسم باعث این مشکل خواهد شد. در پزشکی به این وضعیت اصطلاحا روماتیسم کبدی گفته می شود.
در این مطلب به صورت کامل توضیح می دهیم که روماتیسم کبدی چیست، چه عواملی در ایجاد آن نقش دارند، علائم و روش های تشخیص آن کدام هستند و چگونه یک متخصص روماتولوژی می تواند در پیشگیری و درمان آن نقش اساسی ایفا کند.
آشنایی با خطرناکترین نوع روماتیسم در بانوان و آقایان
روماتیسم کبدی چیست؟
روماتیسم کبدی یک بیماری مستقل و جداگانه نیست بلکه نوعی آسیب یا اختلال عملکرد کبد است که در بیماران مبتلا به بیماری های روماتیسمی دیده می شود. این آسیب معمولا به دلیل مصرف طولانی مدت داروهایی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا همان NSAID ها و همچنین متوترکسات یا MTX ایجاد می شود.
این داروها از اصلی ترین داروهای مورد استفاده در کنترل التهاب و درد روماتیسم هستند اما مصرف آنها در طولانی مدت می تواند عوارض جانبی روی کبد ایجاد کند.
بنابراین روماتیسم کبدی بیشتر به عنوان یک عارضه دارویی شناخته می شود تا یک بیماری اولیه. به همین دلیل بررسی دقیق عملکرد کبد در طول درمان روماتیسم اهمیت زیادی دارد.
علل و عوامل ایجاد کننده روماتیسم کبدی
همانطور که گفته شد، علت اصلی روماتیسم کبدی مصرف داروهای خاص در طول درمان روماتیسم است. مهمترین داروهایی که با آسیب کبدی ارتباط دارند عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا NSAID ها
این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و داروهای مشابه هستند. مصرف طولانی مدت آنها می تواند باعث التهاب کبد یا حتی هپاتیت دارویی شود. - متوترکسات یا MTX
متوترکسات یکی از پرکاربردترین داروها در درمان روماتیسم مفصلی است. این دارو در دوز پایین برای کنترل التهاب مفاصل بسیار موثر است اما در مصرف طولانی مدت می تواند منجر به فیبروز کبدی و حتی سیروز شود. - سایر داروهای روماتیسمی
برخی داروهای بیولوژیک یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نیز ممکن است در موارد نادر روی کبد تاثیر منفی بگذارند.
علاوه بر مصرف دارو، عوامل دیگری نیز می توانند خطر بروز آسیب کبدی را در بیماران روماتیسمی افزایش دهند. از جمله:
- مصرف الکل
- ابتلا به هپاتیت ویروسی
- اضافه وزن و کبد چرب
- دیابت
- تغذیه ناسالم و مصرف زیاد چربی های اشباع
علائم روماتیسم کبدی
آسیب کبدی در مراحل اولیه معمولا بدون علامت است و همین موضوع اهمیت انجام آزمایش های منظم را بیشتر می کند. با این حال برخی علائم می توانند نشانه هشدار دهنده وجود مشکل در کبد باشند. این علائم عبارتند از:
- احساس خستگی مداوم
- ضعف عمومی
- کاهش اشتها
- تهوع یا استفراغ
- درد در ناحیه بالای شکم و سمت راست
- زردی پوست و چشم ها
- تیرگی ادرار و روشن شدن رنگ مدفوع
- خارش پوستی بدون دلیل مشخص
هر بیمار روماتیسمی که یکی از این علائم را تجربه کند باید بلافاصله به متخصص روماتولوژی یا متخصص گوارش مراجعه کند تا وضعیت کبد او بررسی شود.
روش های تشخیص روماتیسم کبدی
تشخیص آسیب کبدی در بیماران روماتیسمی با معاینه بالینی تنها کافی نیست و نیاز به آزمایش ها و بررسی های دقیق تر وجود دارد. رایج ترین روش های تشخیصی عبارتند از:
- آزمایش خون (LFT یا تست عملکرد کبد)
این آزمایش شامل بررسی آنزیم های کبدی مانند ALT، AST، ALP و بیلی روبین است. بالا بودن این آنزیم ها می تواند نشان دهنده التهاب یا آسیب کبدی باشد. - سونوگرافی کبد
برای بررسی وجود کبد چرب، التهاب یا فیبروز خفیف می توان از سونوگرافی استفاده کرد. - فیبرو اسکن
این روش پیشرفته میزان سفتی و فیبروز کبد را اندازه گیری می کند و کمک می کند تا پزشک بفهمد آیا روند سیروز در حال شکل گیری است یا خیر. - بیوپسی کبد
در موارد شدید و مشکوک، ممکن است متخصص روماتولوژی و متخصص گوارش تصمیم بگیرند که نمونه برداری از کبد انجام شود تا وضعیت بافتی کبد مشخص گردد.
نقش متخصص روماتولوژی در درمان روماتیسم کبدی
متخصص روماتولوژی نقش کلیدی در پیشگیری و درمان روماتیسم کبدی دارد. مهمترین اقدامات این پزشک شامل موارد زیر است:
- انتخاب داروی مناسب
متخصص روماتولوژی داروهای روماتیسمی را با توجه به شرایط عمومی بدن بیمار انتخاب می کند و در صورت وجود مشکلات کبدی از تجویز داروهایی مانند متوترکسات خودداری خواهد کرد. - پایش منظم کبد
این پزشک به طور مرتب آزمایش های خون و سونوگرافی را برای بیمار تجویز می کند تا کوچکترین نشانه آسیب کبدی به سرعت شناسایی شود. - تنظیم دوز دارو
در صورتی که آنزیم های کبدی بالا بروند، متخصص روماتولوژی می تواند دوز دارو را کاهش دهد یا داروی دیگری جایگزین کند. - همکاری با متخصص گوارش
در مواردی که آسیب کبدی جدی باشد، متخصص روماتولوژی بیمار را به متخصص گوارش یا هپاتولوژیست ارجاع می دهد تا درمان مشترک انجام شود. - آموزش سبک زندگی سالم
این پزشک توصیه های لازم در مورد تغذیه سالم، پرهیز از مصرف الکل، کنترل وزن و ورزش منظم را به بیمار ارائه می دهد تا کبد کمتر تحت فشار قرار گیرد.
درمان روماتیسم کبدی
درمان این مشکل بستگی به شدت آسیب کبدی دارد. برخی از مهمترین روش های درمان عبارتند از:
- قطع یا تغییر داروی مضر
اولین اقدام معمولا توقف مصرف دارویی است که باعث آسیب کبدی شده است. - مصرف داروهای جایگزین
متخصص روماتولوژی می تواند از داروهای بیولوژیک یا داروهای دیگر برای کنترل روماتیسم استفاده کند. - درمان های حمایتی برای کبد
شامل مصرف داروهای محافظ کبد، اصلاح رژیم غذایی، مصرف آنتی اکسیدان ها و مکمل های خاص تحت نظر پزشک. - درمان کبد چرب و بیماری های زمینه ای
اگر بیمار دچار کبد چرب غیر الکلی، دیابت یا فشار خون بالا باشد باید این مشکلات نیز کنترل شوند. - پیوند کبد در موارد شدید
در موارد نادر که سیروز کبدی شدید ایجاد شده باشد و عملکرد کبد از دست رفته باشد، ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد.
راهکارهای پیشگیری از روماتیسم کبدی
- انجام آزمایش خون منظم برای بررسی آنزیم های کبدی
- پرهیز از مصرف الکل
- رعایت رژیم غذایی سالم و کم چرب
- ورزش منظم برای کنترل وزن
- اجتناب از مصرف خودسرانه داروهای مسکن و ضد التهاب
- مراجعه منظم به متخصص روماتولوژی برای بررسی وضعیت بدن
نقش متخصص روماتولوژی در این میان بسیار مهم است زیرا او می تواند با انتخاب داروی مناسب، پایش منظم عملکرد کبد، تنظیم دوز دارو و آموزش سبک زندگی سالم به بیمار کمک کند تا از بروز عوارض جدی پیشگیری شود. بیماران مبتلا به روماتیسم باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنند و هرگونه علامت غیر طبیعی مانند خستگی، زردی یا درد شکمی را جدی بگیرند.
سلامت کبد برای ادامه درمان روماتیسم حیاتی است و مراقبت مشترک بین بیمار و متخصص روماتولوژی می تواند بهترین نتایج را به همراه داشته باشد.
پزشک متخصص درمان روماتیسم کبدی
پزشک متخصص درمان روماتیسم کبدی دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی در تبریز با تجربه در تشخیص و درمان بیماری های خود ایمنی و عوارض دارویی کبد می باشد.
دکتر سارا جعفری با بهره گیری از دانش تخصصی و امکانات تشخیصی پیشرفته روند درمان روماتیسم کبدی را به شکل دقیق و علمی مدیریت می کند در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی یا سایر بیماری های روماتیسمی که داروهای ضد التهاب یا متوترکسات مصرف می کنند احتمال بروز آسیب کبدی وجود دارد و نیاز به پایش دقیق توسط متخصص روماتولوژی است.
ایشان با رویکردی جامع سلامت کبد و کنترل بیماری روماتیسم را همزمان مد نظر قرار می دهد و در صورت نیاز با همکاری متخصص گوارش بهترین روش های درمانی را انتخاب می کند مشاوره منظم با فوق تخصص روماتولوژی در تبریز می تواند از پیشرفت آسیب کبدی جلوگیری کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد بیماران می توانند با مراجعه به دکتر جعفری از خدمات تخصصی تشخیص علائم زودرس روماتیسم کبدی بهره مند شوند و مسیر درمان خود را با اطمینان ادامه دهند.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه