پی آر پی (PRP) چیست؟ رویکردی نوین در روماتولوژی

پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت PRP (به انگلیسی: Platelet-rich plasma ) ، روشی نوین و غیرتهاجمی در پزشکی بازساختی است که بر پایه استفاده از اجزای خون خود بیمار برای تحریک بازسازی و ترمیم بافت‌ها طراحی شده است. در این روش، ابتدا مقدار کمی از خون بیمار گرفته شده، سپس در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا پلاکت‌ها از سایر اجزای خونی جدا شوند. پلاکت‌ها سرشار از فاکتورهای رشد و پروتئین‌هایی هستند که به‌طور طبیعی در روند ترمیم و بهبودی بدن نقش دارند.

پس از آماده‌سازی، پی آر پی PRP به ناحیه مورد نظر تزریق می‌شود تا فرآیند ترمیم بافت‌ها را تحریک کند. این تکنیک نه‌تنها در درمان آسیب‌های ورزشی، بلکه در بیماری‌های مزمن مانند آرتریت و دیگر مشکلات روماتولوژیک نیز کاربرد فزاینده‌ای یافته است.

پی آر پی PRP به‌عنوان درمانی نوآورانه و اثربخش در حوزه روماتولوژی جایگاه ویژه‌ای یافته است.

PRP چیست و چگونه عمل می کند؟

در سال های اخیر روش های نوین درمانی در حوزه پزشکی بازساختی به سرعت گسترش یافته اند. یکی از برجسته ترین و پرکاربردترین این روش ها درمان با پی آر پیPRP یا پلاسمای غنی از پلاکت است. این روش با استفاده از فاکتورهای طبیعی موجود در خون خود بیمار انجام می شود و هدف آن تحریک فرایند ترمیم، بازسازی بافت های آسیب دیده و کاهش التهاب است.

درمان با PRP در زمینه های مختلفی مانند ارتوپدی، روماتولوژی، پوست و مو، دندانپزشکی و حتی پزشکی ورزشی به کار می رود و به دلیل ایمن بودن، غیر تهاجمی بودن و نتایج بلندمدت، محبوبیت بسیار بالایی پیدا کرده است.

مراحل تهیه PRP

تهیه PRP یک فرایند ساده ولی دقیق است که باید در محیط استریل و توسط پزشک متخصص انجام شود. مراحل کلی به این صورت است:

• نمونه گیری خون از بیمار: ابتدا مقدار مشخصی از خون بیمار، معمولا بین 10 تا 20 میلی لیتر، از بازوی او گرفته می شود.
• قرار دادن نمونه در دستگاه سانتریفیوژ: سپس خون گرفته شده در دستگاهی مخصوص به نام سانتریفیوژ قرار می گیرد تا اجزای مختلف آن از هم جدا شوند.
• جداسازی پلاسمای غنی از پلاکت: در این مرحله، پلاسمایی که دارای بیشترین غلظت پلاکت است جدا شده و برای تزریق آماده می شود.
• تزریق PRP به ناحیه آسیب دیده: در نهایت، PRP آماده شده به محل مورد نظر بدن، مانند مفصل، تاندون یا پوست تزریق می شود تا فرآیند بازسازی آغاز شود.

این روش چون از خون خود بیمار استفاده می کند، خطر عفونت، حساسیت یا انتقال بیماری های خونی در آن بسیار پایین است.

مکانیسم اثر PRP در بدن

اصلی ترین اثر PRP ناشی از فاکتورهای رشد موجود در پلاکت ها است. زمانی که PRP در ناحیه مورد نظر تزریق می شود، پلاکت ها فعال شده و فاکتورهای رشد مانند PDGF، TGF-β، VEGF و IGF را آزاد می کنند. این فاکتورها باعث تحریک تقسیم سلولی، تشکیل عروق خونی جدید، افزایش تولید کلاژن، کاهش التهاب و تسریع ترمیم بافتی می شوند.

در واقع، PRP بدن را وادار می کند تا به شکل طبیعی و از درون خود فرآیند ترمیم را آغاز کند.

کاربردهای درمان با PRP

درمان با PRP در شاخه های مختلف پزشکی کاربرد گسترده ای دارد. برخی از مهم ترین موارد استفاده آن عبارتند از:

• درمان آسیب های مفصلی و غضروفی: برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو، آرتروز لگن، یا درد مفاصل، تزریق PRP باعث کاهش التهاب، بازسازی غضروف و افزایش تحرک می شود.
• درمان تاندونیت و آسیب های ورزشی: ورزشکاران دچار التهاب تاندون یا پارگی جزئی عضله، با کمک PRP بهبود سریع تری را تجربه می کنند.
• درمان ریزش مو: تزریق PRP در پوست سر باعث تحریک فولیکول های مو، افزایش جریان خون در پوست سر و تقویت رشد موهای جدید می شود.
• ترمیم زخم و جوانسازی پوست: در حوزه زیبایی و پوست، PRP برای رفع چروک، بهبود بافت پوست و کاهش اسکارها استفاده می شود.
• کاربرد در دندانپزشکی: در جراحی های ایمپلنت و ترمیم لثه برای بهبود سریع تر زخم از PRP بهره گرفته می شود.

تاثیر PRP در درمان بیماری های مفصلی

یکی از رایج ترین کاربردهای PRP در درمان بیماری های مفصلی است. در مفصل هایی مانند زانو و لگن، سلول های غضروفی به مرور زمان تخریب می شوند و توانایی بازسازی خود را از دست می دهند. فاکتورهای رشد آزاد شده از پلاکت ها باعث تحریک این سلول ها برای بازسازی بافت غضروف و افزایش تولید مایع مفصلی می شوند. این فرآیند منجر به کاهش درد، افزایش انعطاف و بهبود عملکرد حرکتی بیمار می شود.

مزایای درمان با PRP

استفاده از منابع طبیعی بدن: چون PRP از خون خود بیمار به دست می آید، هیچ ماده خارجی وارد بدن نمی شود.

• غیر تهاجمی بودن: درمان بدون نیاز به جراحی یا بستری انجام می شود.
• کاهش عوارض جانبی: احتمال عفونت یا واکنش آلرژیک بسیار پایین است.
• تسریع روند بهبود: فاکتورهای رشد درون PRP سرعت ترمیم را افزایش می دهند.
• نتایج بلندمدت: برخلاف داروهای ضد التهاب که اثر موقتی دارند، PRP روند بازسازی را از ریشه فعال می کند.

مراقبت های قبل و بعد از تزریق PRP

قبل از تزریق، بیمار باید از مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن یا آسپرین خودداری کند زیرا این داروها عملکرد پلاکت ها را کاهش می دهند. همچنین نوشیدن آب کافی و تغذیه مناسب قبل از نمونه گیری خون توصیه می شود.

بعد از تزریق نیز لازم است تا چند ساعت از فعالیت های سنگین اجتناب شود. استفاده از کمپرس سرد در صورت تورم خفیف بلامانع است. پزشک معمولاً توصیه می کند بیمار تا چند روز از مصرف داروهای ضد التهاب پرهیز کند تا اثر طبیعی فاکتورهای رشد کاهش نیابد.

تعداد جلسات درمان با PRP

تعداد جلسات مورد نیاز بسته به نوع بیماری، شدت آسیب و واکنش بدن بیمار متفاوت است. معمولاً بین 2 تا 4 جلسه با فاصله چند هفته انجام می شود. در برخی موارد ممکن است پزشک توصیه کند که پس از چند ماه برای حفظ نتایج، تزریق تکرار شود.

نقش پزشک متخصص در موفقیت درمان با PRP

اگرچه PRP روش ساده ای به نظر می رسد، اما تشخیص اینکه این روش برای چه نوع آسیب یا بیماری مفید است، نیاز به دانش تخصصی دارد. انتخاب محل دقیق تزریق، عمق نفوذ سوزن و میزان PRP تزریقی باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا نتیجه درمانی مطلوب حاصل شود. در بیماری های مفصلی یا روماتیسمی، بهترین گزینه مراجعه به متخصص روماتولوژی یا ارتوپد است.

تفاوت PRP با سایر روش های تزریقی

برخلاف تزریق کورتون که اثر کوتاه مدت دارد و تنها التهاب را کاهش می دهد، PRP درمانی ترمیمی محسوب می شود. این روش باعث تقویت بافت های بدن و بهبود دائمی عملکرد آن ها می شود. در واقع، PRP نه تنها علامت بیماری را کاهش می دهد بلکه علت اصلی تخریب بافت را نیز برطرف می کند.

بیماری‌های روماتیسمی چیستند؟

بیماری‌های روماتیسمی گروهی از اختلالات التهابی هستند که عمدتاً مفاصل، عضلات، رباط‌ ها و حتی اندام‌ های داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

آرتریت روماتوئید، لوپوس، اسپوندیلیت آنکیلوزان، و فیبرومیالژیا از جمله شایع‌ترین بیماری‌ های روماتولوژیک هستند. این بیماری‌ها معمولاً با درد مفاصل، تورم، خشکی صبحگاهی مفصل ها و کاهش کیفیت زندگی همراه‌اند. درمان‌های مرسوم شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، کورتون، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و فیزیوتراپی می‌باشند.

با این حال، بسیاری از بیماران به دلیل عوارض دارویی یا مقاومت به درمان، به دنبال روش‌های جایگزین مانند PRP هستند.

نقش پی آر پی PRP در درمان آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید (RA) یکی از شایع‌ترین و مخرب‌ترین بیماری‌های خودایمنی روماتولوژیک است. در این بیماری، سیستم ایمنی به‌اشتباه به بافت مفصلی حمله می‌کند و باعث التهاب و تخریب تدریجی مفصل می‌شود.

استفاده از PRP در درمان RA به دلیل خاصیت ضدالتهابی و بازسازی‌کننده پلاکت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات نشان داده‌اند که تزریق PRP در مفاصل بیماران مبتلا به RA می‌تواند درد را کاهش داده، دامنه حرکتی را افزایش دهد و نیاز به مصرف داروهای قوی را کاهش دهد. این روش به ویژه برای بیمارانی که به درمان‌های مرسوم پاسخ نداده‌اند، امیدبخش است.

مزایای استفاده از پی آر پی در درمان روماتیسم

پی آر پی PRP نسبت به درمان‌های دارویی مزایای قابل توجهی دارد. نخست اینکه این روش از خون خود بیمار استفاده می‌کند، بنابراین خطر واکنش آلرژیک یا عفونت بسیار پایین است.

دوم، تزریق PRP به‌طور مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده باعث تمرکز بالای فاکتورهای ترمیمی در محل التهاب می‌شود. همچنین، PRP روشی طبیعی و بدون مواد شیمیایی است که به‌مرور زمان می‌تواند عملکرد مفاصل را بهبود ببخشد. برخلاف داروهایی که تنها علائم بیماری را کنترل می‌کنند، PRP با تحریک بازسازی بافت‌ها به ریشه مشکل می‌پردازد.

موارد استفاده PRP در سایر بیماری‌های روماتولوژیک

علاوه بر RA، PRP در سایر بیماری‌ های روماتیسمی نیز کاربرد دارد. در لوپوس، گرچه به دلیل ماهیت سیستمیک بیماری باید با احتیاط استفاده شود، اما در درمان ضایعات مفصلی موضعی یا زخم‌های پوستی می‌تواند مفید باشد.

در اسپوندیلیت آنکیلوزان، تزریق پی آر پی PRP در نواحی دردناک مانند مفصل ساکروایلیاک یا ستون فقرات کمری می‌تواند درد را کاهش دهد. حتی در فیبرومیالژیا، که همراه با درد گسترده عضلانی و خستگی است، برخی شواهد اولیه نشان‌دهنده بهبود کیفیت زندگی پس از تزریق PRP هستند.

نحوه انجام تزریق PRP برای روماتیسم

فرآیند تزریق PRP معمولاً در یک جلسه کوتاه و در مطب پزشک انجام می‌شود. ابتدا خون بیمار گرفته شده و پس از جداسازی پلاکت‌ها، ماده حاصل به‌صورت دقیق و استریل به مفصل یا ناحیه دردناک تزریق می‌گردد.

بسته به شدت علائم، ممکن است یک تا سه نوبت تزریق در فواصل چند هفته‌ای مورد نیاز باشد. پزشک متخصص روماتولوژی با ارزیابی شرایط بیمار و نتایج آزمایش‌ها، مناسب‌ترین برنامه درمانی را طراحی خواهد کرد. استفاده از راهنمایی تصویربرداری مانند سونوگرافی برای افزایش دقت تزریق نیز توصیه می‌شود.

میزان اثربخشی پی آر پی PRP در مقایسه با درمان‌های دارویی

تحقیقات اولیه و مطالعات بالینی نشان داده‌اند که PRP می‌تواند به اندازه برخی داروهای ضدالتهابی در کاهش درد و التهاب مؤثر باشد، اما بدون عوارض جانبی رایج داروها. اگرچه این روش نمی‌تواند

جایگزین کامل درمان‌ های دارویی در همه بیماران شود، اما به عنوان درمان مکمل یا جایگزین در موارد خاص بسیار مفید است. به‌ویژه در بیمارانی که مصرف طولانی‌مدت دارو برای آن‌ها خطرناک است، PRP می‌تواند راهی ایمن‌تر و پایدارتر برای کنترل علائم باشد. همچنین، اثر ماندگارتر PRP نسبت به تزریق‌های کورتونی گزارش شده است.

عوارض جانبی و موارد منع مصرف پی آر پی PRP

از آنجا که PRP از خون خود بیمار تهیه می‌شود، خطر آلرژی یا انتقال بیماری‌های عفونی وجود ندارد. با این حال، مانند هر تزریق دیگر، ممکن است کمی درد، تورم یا کبودی در محل تزریق ایجاد شود که معمولاً در عرض چند روز برطرف می‌شود.

در بیمارانی که دچار اختلالات انعقادی، عفونت فعال یا بیماری‌های خونی خاص هستند، استفاده از PRP باید با احتیاط انجام شود. همچنین در دوران بارداری یا شیردهی، بهتر است قبل از انجام این روش با پزشک مشورت شود. رعایت کامل اصول بهداشتی و استریلیتی در حین تزریق الزامی است.

چه افرادی بهترین کاندید برای پی آر پی PRP در روماتولوژی هستند؟

بیمارانی که از درد مزمن مفاصل رنج می‌برند، به درمان‌های مرسوم پاسخ نداده‌اند یا نمی‌توانند داروهای ضدالتهاب یا کورتونی مصرف کنند، بهترین گزینه‌ها برای PRP هستند.

همچنین افرادی که به دنبال درمانی طبیعی، کم‌عارضه و بازسازی‌کننده هستند، می‌توانند از مزایای PRP بهره‌مند شوند. لازم به ذکر است که این روش در مراحل ابتدایی بیماری‌های روماتیسمی اثربخشی بیشتری دارد و در موارد پیشرفته، ممکن است به‌عنوان مکمل درمان‌های دیگر استفاده شود. مشاوره با پزشک روماتولوژیست پیش از شروع، برای انتخاب بهترین مسیر درمانی ضروری است.

هزینه و دسترسی به خدمات PRP در ایران

هزینه تزریق PRP بسته به تعداد جلسات، محل درمان و نوع کلینیک متغیر است. به‌طور کلی، این روش نسبت به درمان‌های جراحی یا مصرف داروهای بلندمدت، هزینه‌بر کمتری دارد و در بسیاری از مراکز درمانی پیشرفته در ایران قابل انجام است. برخی کلینیک‌های تخصصی روماتولوژی، خدمات PRP را تحت نظارت پزشک مجرب و با تجهیزات مدرن ارائه می‌دهند.

اگرچه این درمان تحت پوشش بیمه‌های پایه نیست، اما ارزش آن در کاهش هزینه‌های بلندمدت درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران مشهود است.

انجام پی آر پی برای روماتیسم در تبریز زیر نظر فوق تخصص روماتولوژی

انجام PRP برای روماتیسم در تبریز زیر نظر دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی، فرصتی نوین برای بیماران مبتلا به آرتریت و بیماری‌های التهابی مزمن است.

با بهره‌گیری از روش پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، می‌توان التهاب مفاصل را کاهش داده، درد را کنترل و روند تخریب مفصلی را کند کرد. این روش بدون نیاز به جراحی و با استفاده از خون خود بیمار انجام می‌شود و در محیطی کاملاً استریل و تخصصی تحت نظر پزشک روماتولوژیست صورت می‌گیرد.

بیمارانی که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند یا از عوارض داروها رنج می‌برند، می‌توانند گزینه مناسبی برای این روش طبیعی باشند.

دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی در تبریز با ارزیابی کامل وضعیت بیمار، بهترین ناحیه برای تزریق و تعداد جلسات مورد نیاز را تعیین می‌کند. این روش به بهبود عملکرد مفاصل و کیفیت زندگی کمک شایانی می‌کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر یا دریافت نوبت مشاوره، می‌توانید با مراکز تخصصی روماتولوژی دکتر سارا جعفری در تبریز تماس بگیرید.

نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی 

تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳

و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی