سندرم گیلن باره (Guillain-Barré syndrome) یک اختلال خود ایمنی نادر اما بسیار جدی است که در آن دستگاه ایمنی بدن به اشتباه به اعصاب محیطی حمله میکند. این آسیب باعث ضعف عضلانی، بی حسی، اختلال در حرکت و در موارد شدید مشکلات تنفسی میشود. این بیماری معمولا چند روز تا چند هفته پس از یک عفونت ساده مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا اسهال آغاز میشود.
سرعت پیشرفت علائم در این بیماری بالا است و به همین دلیل شناخت دقیق آن ضروری است. بسیاری از افراد هنگام شنیدن نام این بیماری به سرعت میپرسند آیا بیماری گیلن باره خطرناک است آیا بیماری گیلن باره باعث مرگ میشود و آیا بیماری گیلن باره واگیردار است.
برای پاسخ دقیق به این سوال ها باید ماهیت بیماری را بهتر بشناسیم.
پیشنهاد مطالعه: بیماری آنسفالیت لیمبیک
علت بروز سندرم گیلن باره
علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده اما تحقیقات نشان میدهد که گیلن باره معمولا پس از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی بروز میکند. دستگاه ایمنی پس از مقابله با عفونت دچار اشتباه میشود و به غلاف اعصاب حمله میکند. این حمله باعث التهاب، کند شدن انتقال پیام های عصبی و اختلال عملکرد عضلات میشود. عفونت های رایج پیش زمینه این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- عفونت تنفسی
- آنفولانزا
- عفونت گوارشی همراه با اسهال
- عفونت باکتریایی کمپیلوباکتر
- عفونت های ویروسی کودکی
در برخی موارد نیز استرس شدید، جراحی یا واکنش های ایمنی غیر معمول میتوانند نقش داشته باشند.
اولین علائم سندرم گیلن باره
نشانه های اولیه این بیماری معمولا خفیف هستند اما در مدت کوتاه تشدید میشوند. شایع ترین علائم اولیه شامل موارد زیر است:
- ضعف عضلانی در پاها
- احساس گزگز، مورمور یا بی حسی
- احساس سنگینی و سردی در اندام ها
- ناتوانی در بالا رفتن از پله ها
- عدم تعادل هنگام راه رفتن
این علائم اغلب از پاها شروع میشود و به سمت بالا یعنی دست ها، شانه ها و صورت پیش میرود.
آیا بیماری گیلن باره خطرناک است؟
بله، این بیماری میتواند خطرناک باشد اما نکته مهم این است که اگر سریع تشخیص داده شود قابل کنترل است. خطرناک بودن بیماری به علت سرعت پیشرفت آن است. در برخی بیماران ضعف عضلات به حدی میرسد که قدرت تنفس کاهش پیدا میکند. اگر بیمار در این مرحله درمان نشود، خطر آسیب شدید و حتی مرگ وجود دارد.
اما خبر خوب این است که:
- اکثر بیماران با درمان بهبود پیدا میکنند.
- شروع درمان در مراحل اولیه احتمال خطر را به شدت کاهش میدهد.
- نرخ مرگ و میر این بیماری پایین اما قابل توجه است.
- درمان در بیمارستان و تحت نظر متخصص میتواند از عوارض خطرناک جلوگیری کند.
پس گیلن باره یک بیماری خطرناک است، اما با تشخیص و درمان به موقع قابل کنترل میباشد.
آیا بیماری گیلن باره باعث مرگ میشود؟
این سوال یکی از پرتکرارترین نگرانی ها است. پاسخ کوتاه این است که بله، در درصد کمی از بیماران میتواند منجر به مرگ شود اما این اتفاق فقط زمانی رخ میدهد که:
- بیمار دیر به پزشک مراجعه کند.
- بیماری به عضلات تنفسی برسد.
- درمان مناسب در زمان لازم انجام نشود.
- بیمار مشکلات زمینه ای شدید داشته باشد.
طبق آمار جهانی، میزان مرگ و میر این بیماری حدود ۳ تا ۷ درصد است. اما در بیمارانی که زودتر مراجعه میکنند این عدد بسیار کمتر میشود. در حقیقت بیشتر بیماران حدود ۸۰ درصد پس از درمان طولانی مدت به زندگی عادی بازمیگردند.
آیا بیماری گیلن باره واگیردار است؟
یکی از مهم ترین پرسش های بیماران و خانواده ها این است که آیا بیماری گیلن باره واگیردار است. پاسخ کاملا روشن است:
خیر، بیماری گیلن باره هیچ گونه واگیرداری ندارد.
- این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
- این بیماری با تماس، عطسه، سرفه یا استفاده از وسایل مشترک منتقل نمیشود.
- خود بیماری مسری نیست بلکه فقط ممکن است عفونتی که قبل از آن بوده مسری باشد.
بنابراین هیچ نگرانی بابت انتقال بیماری از بیمار به دیگران وجود ندارد.
تشخیص سندرم گیلن باره چگونه انجام میشود؟
پزشک برای تشخیص این بیماری معاینه کامل عصبی انجام میدهد. سپس از روش های زیر استفاده میشود:
- نوار عصب
- بررسی سرعت هدایت عصبی
- نمونه گیری از مایع نخاعی
- آزمایش خون
- اسکن در صورت نیاز
تشخیص سریع بسیار مهم است چون بیماری در روز های اولیه بیشترین سرعت پیشرفت را دارد.
درمان سندرم گیلن باره
درمان های اصلی این بیماری شامل دو روش استاندارد هستند:
۱. تزریق ایمونوگلوبولین
این درمان با تزریق آنتی بادی های خاص انجام میشود تا حمله ایمنی بدن کنترل شود.
۲. پلاسمافرز
در این روش خون تصفیه میشود و آنتی بادی های مخرب از بدن خارج میشود.
علاوه بر درمان های تخصصی، موارد زیر هم ضروری هستند:
- فیزیوتراپی منظم
- پایش تنفسی در بیمارستان
- مراقبت از مفاصل
- پیشگیری از زخم بستر
- تقویت عضلات پس از درمان
بهبود بیماران مبتلا به گیلن باره
این بیماری روند طولانی دارد. معمولا:
یک تا چهار هفته مرحله اوج
چند هفته تا چند ماه مرحله ثابت
شش ماه تا دو سال مرحله بهبود
حدود ۶۰ درصد بیماران قدرت حرکتی کامل را باز میگردانند.
حدود ۲۰ درصد مشکلات خفیف باقی میماند.
حدود ۵ تا ۷ درصد موارد شدیدتر هستند.
اما مراجعه سریع تاثیر بسیار زیادی در کاهش عوارض دارد.
سندرم گیلن باره و نقش متخصص روماتولوژی و توصیه های مهم
سندرم گیلن باره یک اختلال نادر خود ایمنی در سیستم عصبی محیطی است که باعث ضعف و بی حسی اندام ها میشود. شروع بیماری معمولاً پس از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی رخ میدهد و علائم اولیه شامل گزگز، مورمور و سنگینی پاها است.
بیماری میتواند به سرعت پیشرفت کند و در موارد شدید باعث درگیری عضلات تنفسی شود. این بیماری هیچ گونه واگیرداری ندارد و از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود. تشخیص معمولاً با معاینه عصبی، نوار عصب و آزمایش مایع نخاع انجام میشود و درمان شامل تزریق ایمونوگلوبولین یا پلاسمافرز تحت نظر پزشک متخصص است.
مراقبت طول درمان و فیزیوتراپی برای بازگشت عملکرد عضلات ضروری است و اطلاع رسانی درباره روند بهبود و پیشگیری از عوارض اهمیت بالایی دارد.
- دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه