سندرم استیون جانسون یک بیماری نادر اما بسیار جدی و خطرناک پوستی است که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. این بیماری معمولا به دنبال واکنش شدید بدن نسبت به داروها یا عفونت‌ها ایجاد می‌شود. در سندرم استیون جانسون لایه بالایی پوست یعنی اپیدرم از لایه زیرین جدا می‌شود و باعث ایجاد تاول‌ها، زخم‌های دردناک و پوسته ریزی می‌گردد.
در مراحل شدیدتر این بیماری ممکن است بخش زیادی از سطح پوست و حتی غشاهای مخاطی دهان، چشم و اندام تناسلی را درگیر کند. شدت بیماری استیون جانسون به حدی است که در مواردی می‌تواند منجر به بستری فوری در بیمارستان یا بخش مراقبت‌های ویژه شود.
آگاهی از داروهای پرخطر و اطلاع دادن به پزشک در صورت وجود سابقه حساسیت بهترین راه پیشگیری از این بیماری خطرناک است. مراقبت مناسب، تغذیه سالم و پیگیری دقیق دستورات پزشک نقش مهمی در بهبود کامل بیمار دارند.
پسوریازیس ناخن و دلایل اصلی در ایجاد بیماری
علت بیماری استیون جانسون چیست؟
اصلی‌ترین علت بروز سندرم استیون جانسون واکنش شدید سیستم ایمنی بدن نسبت به داروها است. برخی داروها میتوانند در بعضی افراد باعث واکنش‌های پوستی جدی شوند. از جمله داروهای پرخطر در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین و فنی توئین
- آنتی بیوتیک‌ها مانند سولفانامیدها و پنی سیلین
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- داروهای ضد نقرس مانند آلوپورینول
علاوه بر داروها، برخی عفونت های ویروسی مانند هرپس سیمپلکس، آنفلوآنزا، اچ آی وی و مایکوپلاسما پنومونیه نیز میتوانند باعث بروز این سندرم شوند. در موارد نادر ممکن است علت مشخصی پیدا نشود.
عوامل ژنتیکی نیز در بروز این بیماری نقش دارند و بعضی افراد به طور ارثی حساسیت بیشتری نسبت به برخی داروها دارند.
علائم سندرم استیون جانسون
علائم این بیماری معمولا چند روز قبل از ظاهر شدن ضایعات پوستی آغاز میشوند. در ابتدا ممکن است بیمار احساس تب، گلودرد، سرفه، خستگی، درد مفاصل یا سوزش چشم داشته باشد. سپس لکه‌های قرمز یا بنفش روی پوست ظاهر میشوند که به سرعت به تاول تبدیل میشوند. این تاول ها ممکن است ترکیده و باعث جدا شدن لایه های پوست شوند. از دیگر علائم مهم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زخم های دردناک در دهان و لب‌ها
- التهاب و قرمزی چشم ها
- مشکل در بلع یا تنفس
- پوسته ریزی گسترده پوست
- حساسیت شدید نسبت به نور
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است زیرا بیماری می‌تواند به سرعت پیشرفت کند و خطرناک شود.
روش‌های تشخیص سندرم استیون جانسون
تشخیص این بیماری معمولا بر اساس علائم بالینی و بررسی سابقه مصرف داروها انجام می‌شود. پزشک با معاینه پوست و مخاط دهان و چشم‌ها می‌تواند احتمال بیماری را تشخیص دهد. گاهی برای تأیید تشخیص نمونه کوچکی از پوست برداشته می‌شود تا در آزمایشگاه بررسی گردد.
آزمایش خون نیز می‌تواند به پزشک کمک کند تا میزان عفونت، عملکرد ارگان‌ها و شدت واکنش ایمنی بدن را بسنجد. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای شناسایی داروی عامل از تست‌های آلرژی یا بررسی ژنتیکی استفاده کند.
روش‌های درمان بیماری استیون جانسون
درمان این بیماری نیازمند بستری فوری در بیمارستان است. هدف اصلی درمان، کنترل واکنش ایمنی بدن، جلوگیری از عفونت، تسکین درد و حمایت از پوست برای ترمیم است. مهم‌ترین مراحل درمان عبارتند از:
- قطع داروی عامل: اولین اقدام پزشک، شناسایی و قطع دارویی است که باعث بروز واکنش شده است. ادامه مصرف داروی مسبب می‌تواند وضعیت بیمار را به شدت وخیم‌تر کند.
- مراقبت‌های بیمارستانی: بیماران مبتلا معمولاً در بخش سوختگی یا مراقبت ویژه بستری میشوند. در این شرایط، بدن بیمار شبیه فرد دچار سوختگی گسترده است و نیاز به کنترل دقیق مایعات، دما و عفونت دارد.
- درمان دارویی: پزشکان ممکن است از داروهای استروئیدی، ایمونوگلوبولین‌های وریدی یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی برای کنترل واکنش بدن استفاده کنند. این درمان‌ها باید تحت نظر متخصص انجام شوند.
- درمان حمایتی: شامل مصرف مایعات و الکترولیت‌ها، کنترل درد، پانسمان استریل زخم‌ها، تغذیه مناسب و استفاده از قطره یا پماد چشمی برای جلوگیری از آسیب چشمی است.
- مراقبت از چشم و دهان: چون این نواحی به شدت آسیب می‌بینند، همکاری با چشم پزشک و دندان پزشک برای جلوگیری از عوارض ضروری است.
آیا بیماری استیون جانسون واگیردار است؟
یکی از پرسش‌های رایج درباره این بیماری این است که آیا سندرم استیون جانسون واگیردار است یا خیر. پاسخ قطعا منفی است. بیماری استیون جانسون واگیردار نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
این بیماری بر اثر واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به برخی داروها یا عفونت‌ها ایجاد می‌شود و هیچ ارتباطی با ویروس‌ها یا باکتری‌های مسری ندارد. بنابراین تماس با بیمار، استفاده از وسایل او یا حضور در کنار او هیچ خطری برای دیگران ندارد.
نکته مهم این است که فرد مبتلا باید تحت مراقبت دقیق پزشکی قرار گیرد زیرا وضعیت پوست و بدن او بسیار حساس است و احتمال عفونت های ثانویه زیاد می‌باشد.
عوارض احتمالی سندرم استیون جانسون
در صورت عدم درمان به موقع، این بیماری می‌تواند باعث عوارض خطرناکی شود از جمله:
- عفونت‌های شدید پوستی یا خونی
- کم آبی شدید بدن
- زخم دائمی روی پوست یا مخاط
- مشکلات بینایی یا حتی نابینایی
- آسیب به اندام‌های داخلی مانند کبد یا کلیه
به همین دلیل تشخیص و درمان سریع اهمیت فراوانی دارد.
پیشگیری از بیماری استیون جانسون
از آنجا که بیشتر موارد بیماری به دلیل مصرف دارو ایجاد می شوند، مهم‌ترین روش پیشگیری، آگاهی از داروهای پرخطر است. اگر در گذشته پس از مصرف دارویی دچار واکنش پوستی شدید شده‌اید، حتما این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
در صورت وجود سابقه خانوادگی بیماری استیون جانسون نیز باید پزشک در جریان باشد تا از تجویز داروهای مشابه خودداری کند. آزمایش ژنتیکی در برخی کشورها برای شناسایی افرادی که در برابر داروی خاصی حساسیت دارند انجام می‌شود.
پزشک متخصص درمان بیماری استیون جانسون
دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی در تبریز، از پزشکان با تجربه در تشخیص و درمان بیماری‌های خودایمنی و پوستی از جمله سندرم استیون جانسون است. ایشان با بهره‌گیری از دانش تخصصی در زمینه واکنش‌های ایمنی بدن، درمان‌های دارویی و مراقبت‌های حمایتی را برای بیماران مبتلا به این سندرم ارائه می‌کنند.
سندرم استیون جانسون یک بیماری نادر و خطرناک پوستی است که نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک متخصص دارد. تشخیص به موقع و درمان اصولی زیر نظر فوق تخصص روماتولوژی می‌تواند از عوارض شدید این بیماری جلوگیری کند.
دکتر سارا جعفری در کلینیک تخصصی تبریز با جدیدترین روش‌های علمی به بررسی علت‌های دارویی و ایمنی این بیماری می‌پردازند.
مشاوره تخصصی، بررسی کامل سوابق دارویی و برنامه درمانی فرد محور از خدمات اصلی این پزشک مجرب در تبریز است.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه