اسپوندیلوآرتروپاتی یا اسپوندیلوآرتریت گروهی از بیماری های التهابی مزمن مفصلی است که به طور عمده ستون فقرات، مفاصل لگن و گاهی مفاصل محیطی مانند زانو و مچ پا را درگیر می کند. این بیماری ها با التهاب در نواحی اتصالات تاندون ها و رباط ها به استخوان (انتزیت) مشخص می شوند و معمولاً با درد، خشکی و محدودیت حرکتی همراه هستند. اسپوندیلوآرتروپاتی ها می توانند با علائم خارج مفصلی نیز همراه باشند، مانند التهاب چشم (یووئیت)، التهاب روده یا درگیری پوست.
متخصص روماتولوژی با بررسی دقیق علائم، سابقه خانوادگی، انجام آزمایش های تخصصی و تصویربرداری های دقیق، نقش کلیدی در تشخیص و کنترل این بیماری دارد. درمان زودهنگام تحت نظر روماتولوژیست می تواند از پیشرفت آسیب مفصلی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
روماتیسم ستون فقرات و درمان های تخصصی روماتولوژیست
اسپوندیلوآرتروپاتی چیست؟
اصطلاح اسپوندیلوآرتروپاتی (Spondyloarthropathy) به مجموعه ای از بیماری های مرتبط گفته می شود که دارای ویژگی های مشترک بالینی و ژنتیکی هستند. مهم ترین انواع این بیماری عبارتند از:
- اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis)
- آرتریت پس از عفونت یا آرتریت واکنشی (Reactive Arthritis)
- آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis)
- آرتریت همراه با بیماری های التهابی روده (IBD Associated Arthritis)
- اسپوندیلوآرتروپاتی نامشخص (Undifferentiated SpA)
تمام این بیماری ها دارای ویژگی های مشترک مانند درد در پایین کمر، التهاب مفاصل ساکروایلیاک، سفتی صبحگاهی، و درگیری چشم یا پوست هستند.
علت بروز اسپوندیلوآرتروپاتی
علت دقیق اسپوندیلوآرتروپاتی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، ایمنی و محیطی در بروز آن نقش دارند. مهم ترین عوامل عبارتند از:
۱. عوامل ژنتیکی
وجود ژن HLA-B27 در بسیاری از بیماران مبتلا مشاهده می شود. این ژن در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان مثبت است. افرادی که دارای این ژن هستند، نسبت به سایرین احتمال بیشتری برای ابتلا دارند، هرچند وجود این ژن به تنهایی برای بروز بیماری کافی نیست.
۲. عوامل عفونی و محیطی
برخی عفونت ها، به ویژه عفونت های باکتریایی دستگاه گوارش یا ادراری، می توانند سیستم ایمنی را تحریک کرده و منجر به بروز واکنش های التهابی در مفاصل شوند.
۳. اختلال در سیستم ایمنی بدن
در اسپوندیلوآرتروپاتی، سیستم ایمنی به اشتباه بافت های بدن به ویژه مفاصل و رباط ها را هدف قرار می دهد و موجب التهاب مزمن می شود.
۴. عوامل سبک زندگی
سیگار کشیدن، کم تحرکی، استرس و چاقی می توانند روند بیماری را تشدید کنند. فعالیت های فیزیکی سنگین و وضعیت های نادرست بدنی نیز در افزایش درد نقش دارند.
علائم اسپوندیلوآرتروپاتی
علائم بیماری ممکن است بسته به نوع آن متفاوت باشد، اما نشانه های مشترک در بیشتر بیماران عبارتند از:
- درد و خشکی در پایین کمر یا لگن: معمولاً در صبح ها یا پس از استراحت طولانی تشدید می شود و با فعالیت بدنی بهبود می یابد.
- التهاب مفاصل محیطی: در زانو، مچ پا، یا شانه ها ممکن است تورم و درد ایجاد شود.
- التهاب تاندون ها و رباط ها: به ویژه در محل اتصال تاندون آشیل یا کف پا.
- درگیری چشمی (یووئیت): باعث قرمزی، درد و تاری دید می شود.
- خستگی مزمن: ناشی از التهاب سیستمیک در بدن.
- درگیری پوست: مانند پسوریازیس در برخی از انواع بیماری.
- درگیری روده: در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون.
اگر این علائم بیش از سه ماه ادامه داشته باشند، احتمال وجود اسپوندیلوآرتروپاتی بالا است.
روش های تشخیص اسپوندیلوآرتروپاتی توسط متخصص روماتولوژی
تشخیص این بیماری نیاز به ارزیابی دقیق توسط متخصص روماتولوژی دارد زیرا علائم آن ممکن است با سایر بیماری های مفصلی اشتباه گرفته شود. روش های تشخیص شامل موارد زیر است:
۱. بررسی شرح حال و معاینه فیزیکی
پزشک با بررسی علائم، سن شروع درد، سابقه خانوادگی و وجود بیماری های همراه مانند پسوریازیس یا التهاب چشم، به احتمال اسپوندیلوآرتروپاتی پی می برد.
۲. آزمایش خون
- آزمایش HLA-B27: بررسی وجود ژن مستعد کننده بیماری.
- CRP و ESR: شاخص های التهابی که معمولاً در بیماران افزایش یافته اند.
- آزمایش های عمومی: برای排除 سایر علل درد مفصلی مانند آرتریت روماتوئید.
۳. تصویربرداری
- MRI مفاصل ساکروایلیاک: حساس ترین روش برای تشخیص التهاب اولیه در مفصل های لگن.
- اشعه X ستون فقرات: در مراحل پیشرفته برای مشاهده چسبندگی یا جوش خوردگی مهره ها.
- سونوگرافی مفاصل: جهت ارزیابی التهاب تاندون ها یا مایع مفصلی.
تشخیص زودهنگام با استفاده از MRI قبل از بروز تغییرات استخوانی اهمیت زیادی دارد.
درمان های اسپوندیلوآرتروپاتی توسط متخصص روماتولوژی
درمان اسپوندیلوآرتروپاتی بر پایه کنترل التهاب، کاهش درد، جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ عملکرد حرکتی است. این درمان باید توسط متخصص روماتولوژی طراحی و اجرا شود و معمولاً ترکیبی از دارودرمانی، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی است.
۱. دارودرمانی
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که درد و خشکی مفاصل را کاهش می دهند.
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs): مانند سولفاسالازین یا متوترکسات برای کنترل التهاب مفاصل محیطی.
- داروهای بیولوژیک (Biologics): مانند مهارکننده های TNF-alpha (اتانرسپت، آدالیمومب) یا مهارکننده های IL-17 (سکینوماپ) که در موارد شدید استفاده می شوند.
- کورتیکواستروئیدها: در موارد حاد برای کنترل سریع التهاب تجویز می شوند اما مصرف طولانی آن باید محدود باشد.
۲. فیزیوتراپی و تمرین درمانی
حرکات کششی و تمرین های اصلاحی ستون فقرات نقش مهمی در حفظ انعطاف پذیری دارند. فیزیوتراپ به بیمار آموزش می دهد که چگونه با تمرین های سبک، از خشکی و تغییر شکل ستون فقرات پیشگیری کند.
۳. اصلاح سبک زندگی
- ترک سیگار: سیگار روند التهاب را تشدید و پاسخ درمانی را کاهش می دهد.
- فعالیت بدنی منظم: پیاده روی، یوگا و شنا برای بیماران بسیار مفید است.
- تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی ضد التهاب مانند ماهی، سبزیجات و روغن زیتون.
- حفظ وضعیت صحیح بدن: به ویژه هنگام نشستن و خوابیدن برای جلوگیری از تغییر شکل ستون فقرات.
۴. درمان های تکمیلی
در موارد خاص، اوزون تراپی یا تزریق داروهای ضد التهاب در محل مفصل ممکن است توسط پزشک توصیه شود. این روش ها به کاهش التهاب موضعی و تسکین درد کمک می کنند.
پیگیری و کنترل طولانی مدت
اسپوندیلوآرتروپاتی یک بیماری مزمن است و نیاز به پیگیری منظم توسط متخصص روماتولوژی دارد. ویزیت های دوره ای برای ارزیابی پاسخ به درمان، بررسی عوارض دارویی و تنظیم داروها ضروری است. در صورت عدم درمان، این بیماری می تواند باعث محدودیت حرکتی دائمی و جوش خوردن مهره های ستون فقرات شود.
عوارض عدم درمان اسپوندیلوآرتروپاتی
- چسبندگی و جوش خوردن مهره های ستون فقرات (آنکیلوز)
- کاهش تحرک و خمیدگی کمر
- درد مزمن و خستگی شدید
- التهاب مکرر چشم (یووئیت)
- درگیری مفاصل بزرگ مانند لگن و زانو
- تأثیر منفی بر خواب و کیفیت زندگی
تشخیص به موقع توسط متخصص روماتولوژی و آغاز درمان مناسب نقش اساسی در کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد. درمان های دارویی مدرن به ویژه داروهای بیولوژیک، به بیماران امکان زندگی فعال تر و بدون درد را می دهند.
درمان اسپوندیلوآرتروپاتی یا اسپوندیلوآرتریت توسط فوق تخصص روماتولوژی
درمان اسپوندیلوآرتروپاتی یا اسپوندیلوآرتریت توسط دکتر سارا جعفری فوق تخصص روماتولوژی در تبریز، با رویکردی علمی و تخصصی انجام می شود. ایشان با بررسی دقیق علائم، سابقه پزشکی و انجام آزمایش های تخصصی، نوع دقیق بیماری را تشخیص می دهند.
درمان ها شامل داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و گاهی تزریق های هدفمند برای کاهش درد و التهاب مفاصل است. دکتر جعفری با برنامه ای شخصی سازی شده به بهبود حرکت و کیفیت زندگی بیماران کمک می کنند. پیگیری منظم بیماران و آموزش سبک زندگی سالم از دیگر بخش های درمان ایشان است. بیماران می توانند با مراجعه به کلینیک دکتر جعفری در تبریز از خدمات تخصصی درمان روماتیسم ستون فقرات بهره مند شوند.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه