استرس واکنش طبیعی بدن به تهدید یا تغییرات محیطی است. این واکنش ها می‌توانند جسمی، روانی یا عاطفی باشند. در حالت عادی، استرس کوتاه‌مدت میتواند محرک خوبی برای عملکرد بهتر باشد، اما استرس مزمن باعث تغییر در هورمون‌ها، سیستم عصبی و سیستم ایمنی می‌شود.
در افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی هستند، مانند بهجت، استرس میتواند فعالیت سیستم ایمنی را افزایش داده و منجر به شعله‌ور شدن بیماری شود.
بیماری بهجت یکی از بیماری‌های نادر اما مزمن و التهابی است که اغلب با زخم‌های دهانی، زخم‌های تناسلی، التهاب چشم و درد مفاصل همراه است. این بیماری در رده اختلالات خودایمنی قرار می‌گیرد؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. یکی از موضوعات مورد توجه در مدیریت بیماری بهجت، نقش استرس روانی و خستگی مزمن در تشدید یا بازگشت علائم بیماری است. در این مقاله به بررسی علمی و کاربردی تأثیر استرس و خستگی بر علائم بیماری بهجت و راه‌های مدیریت آن می‌پردازیم.
مطالعه : چرا بیماری روماتیسم میگیریم؟
خستگی مزمن و بیماری بهجت
بسیاری از مبتلایان به بیماری بهجت از خستگی مزمن شکایت دارند. این خستگی ممکن است ناشی از خود بیماری، التهاب بدن، عوارض داروها، کم‌خوابی یا استرس روحی باشد. خستگی شدید باعث کاهش عملکرد جسمی، تمرکز و کیفیت زندگی بیماران می‌شود.
از سوی دیگر، خستگی میتواند مانند استرس بر عملکرد سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و باعث تشدید علائم بیماری بهجت شود.
استرس و خستگی چگونه علائم بیماری بهجت را تشدید می‌کنند؟
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که استرس و خستگی از طریق مسیرهای هورمونی و عصبی باعث افزایش التهاب در بدن می‌شوند. در ادامه، چند مورد از مکانیسم‌های تأثیرگذار را بررسی می‌کنیم:
- افزایش سطح کورتیزول: استرس باعث افزایش ترشح کورتیزول (هورمون استرس) می‌شود. در دوزهای بالا، کورتیزول میتواند سیستم ایمنی را تحریک کرده و باعث التهاب بیشتر در بدن شود.
- افزایش سیتوکین های التهابی: استرس مزمن و خستگی می‌توانند باعث افزایش تولید سیتوکین‌هایی مانند TNF-α و اینترلوکین‌ها شوند که نقش مهمی در شعله‌ور شدن علائم بهجت دارند.
- اختلال در خواب: استرس و خستگی با ایجاد بی‌خوابی یا اختلالات خواب، باعث کاهش توانایی بدن در بازسازی و کنترل التهاب می‌شوند.
- کاهش آستانه درد: بیماران بهجتی در دوره‌های استرس بیشتر، احساس درد شدیدتری دارند که ناشی از حساسیت بیشتر سیستم عصبی است.
تجربه بیماران: استرس = شروع علائم
بسیاری از بیماران مبتلا به بهجت گزارش داده‌اند که در دوره‌هایی که تحت فشار روانی شدید بوده‌اند (مانند مشکلات کاری، خانوادگی یا اقتصادی)، زخم‌های دهانی و تناسلی افزایش یافته یا التهاب چشمی عود کرده است.
همچنین گزارش‌هایی از درد مفاصل، خستگی مفرط و بی‌حوصلگی شدید در زمان‌های پرتنش ثبت شده است. این تجربیات، اهمیت مدیریت استرس را در کنترل بیماری بهجت به‌وضوح نشان می‌دهد.
مدیریت استرس در بیماران بهجتی
برای جلوگیری از عود علائم یا کاهش شدت آن‌ها، ضروری است که افراد مبتلا به بیماری بهجت، استراتژی‌های موثری برای کنترل استرس و خستگی خود داشته باشند. در ادامه برخی از مهم‌ترین راهکارها معرفی شده‌اند:
1. مدیتیشن و تمرینات ذهن‌آگاهی
تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا می‌توانند پاسخ‌های فیزیولوژیک بدن به استرس را کاهش دهند. این تمرینات باعث تنظیم ضربان قلب، کاهش فشار خون و تعادل هورمون‌های استرس می‌شوند.
2. ورزش سبک منظم
فعالیت‌های فیزیکی منظم مانند پیاده‌روی، شنا یا حرکات کششی می‌توانند سطح انرژی را بالا برده و استرس را کاهش دهند. همچنین، ورزش باعث افزایش هورمون‌های شادی‌آور مانند اندورفین می‌شود.
3. تغذیه سالم و خواب کافی
یک رژیم غذایی متعادل، غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌های گروه B میتواند از التهاب مزمن پیشگیری کند. خواب کافی (حداقل ۷-۸ ساعت در شب) نقش بسیار مهمی در بازسازی سیستم ایمنی دارد.
4. حمایت روان‌شناسی و مشاوره تخصصی
گفت‌وگو با روان‌شناس، شرکت در جلسات مشاوره فردی یا گروهی، و استفاده از تکنیک‌های شناختی رفتاری (CBT) میتواند به افراد کمک کند با چالش‌های روانی بهتر مقابله کنند.
5. برنامه‌ریزی و زمان‌بندی فعالیت‌ها
بیماران بهجتی باید یاد بگیرند انرژی روزانه خود را به‌درستی مدیریت کنند، از کارهای اضافی یا خسته‌کننده اجتناب کنند و زمان‌هایی برای استراحت در طول روز در نظر بگیرند.
تأکید بر نقش پزشک و پیگیری درمانی
بیماران مبتلا به بهجت باید رابطه منظمی با پزشک معالج (معمولاً روماتولوژیست) خود داشته باشند. در صورتی که فرد دچار استرس‌های شدید یا خستگی مفرط شود، پزشک میتواند با بررسی شرایط جسمی و روحی، تغییراتی در داروها یا سبک زندگی پیشنهاد دهد.
همچنین برخی داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب با نظر پزشک می‌توانند در کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی مؤثر باشند.
استرس و خستگی، هر دو به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر شدت علائم بیماری بهجت تأثیر می‌گذارند. درک این رابطه به بیماران و پزشکان کمک می‌کند تا نه‌تنها بیماری را از جنبه فیزیکی، بلکه از جنبه روانی نیز مدیریت کنند. به یاد داشته باشید که کنترل استرس و بهبود کیفیت خواب و تغذیه، میتواند تأثیر چشمگیری در کاهش حملات بیماری، افزایش انرژی و ارتقاء سلامت روانی و جسمی داشته باشد.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه