سلامت دهان و دندان بسیار فراتر از مسائل زیبایی است و می تواند تاثیرات قابل توجهی بر بیماری های سیستمیک از جمله آرتریت روماتوئید داشته باشد. بیماری های لثه با افزایش التهاب و تحریک سیستم ایمنی می توانند در بروز یا تشدید روماتیسم نقش داشته باشند. بنابراین توجه به بهداشت دهان و درمان بیماری های دهانی در بیماران روماتیسمی باید به عنوان بخشی از روند درمان تلقی شود. با رعایت اصول بهداشتی، مراجعات منظم و همکاری تیم درمان، می توان هم از بروز مشکلات دهانی پیشگیری کرد و هم به مدیریت بهتر بیماری روماتیسم کمک نمود.
سلامت دهان و دندان فقط به زیبایی لبخند و نداشتن دندان پوسیده محدود نمی شود. امروزه مطالعات علمی نشان داده اند که وضعیت بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در سلامت عمومی بدن دارد و می تواند با بسیاری از بیماری های سیستمیک مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت، و حتی بیماری روماتیسمی مرتبط باشد. یکی از مهم ترین ارتباطات کشف شده، رابطه بین بیماری لثه و بروز یا تشدید بیماری های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید است.
بیماری های لثه چیست و چگونه ایجاد می شود؟
بیماری های لثه یا پریودنتال از شایع ترین مشکلات دهان و دندان هستند که معمولا به دلیل تجمع پلاک های میکروبی و عدم رعایت بهداشت دهان ایجاد می شوند. این بیماری ها در مراحل اولیه باعث التهاب و خونریزی لثه شده و در صورت پیشرفت می توانند به تخریب استخوان های نگهدارنده دندان، لق شدن دندان و در نهایت از دست رفتن آن منجر شوند.
میکروب های عامل بیماری لثه می توانند از طریق جریان خون وارد بدن شوند و باعث تحریک پاسخ های ایمنی در قسمت های دیگر بدن شوند. این فرآیند نقش مهمی در بروز بیماری های التهابی از جمله روماتیسم مفصلی دارد.
آرتریت روماتوئید چیست؟
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های سالم، به ویژه مفاصل حمله می کند. این بیماری باعث التهاب، درد، تورم و در نهایت تخریب مفاصل می شود. اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی در بروز آن نقش دارند.
مطالعات متعددی نشان داده اند که بین وجود باکتری های خاص دهانی مانند Porphyromonas gingivalis و ابتلا به آرتریت روماتوئید ارتباط وجود دارد. این باکتری ها می توانند پاسخ های ایمنی بدن را تحریک کرده و موجب تشدید التهاب سیستمیک شوند.
چگونه سلامت دهان و دندان بر روماتیسم تاثیر می گذارد؟
ارتباط بین سلامت دهان و دندان با بیماری روماتیسم به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم می باشد:
- تحریک سیستم ایمنی: باکتری های بیماری زای لثه با ورود به جریان خون، پاسخ های التهابی سیستم ایمنی را فعال می کنند. در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید، این پاسخ های التهابی می تواند باعث تشدید علائم بیماری شود.
- افزایش التهاب سیستمیک: التهاب لثه ها می تواند سطح کلی التهاب در بدن را بالا ببرد. این وضعیت برای بیماران روماتیسمی که از قبل با التهاب مزمن مواجه هستند، خطرناک است و می تواند منجر به حملات شدیدتر شود.
- اثر داروهای روماتیسم بر سلامت دهان: برخی داروهای مورد استفاده در درمان روماتیسم، مانند کورتون ها و داروهای سرکوب کننده ایمنی، می توانند باعث خشکی دهان، افزایش خطر عفونت های دهانی و پوسیدگی دندان شوند.
شواهد علمی درباره این ارتباط
پژوهش های متعددی در سال های اخیر نشان داده اند که افراد مبتلا به بیماری های مزمن لثه، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. همچنین بیمارانی که به طور همزمان دچار هر دو بیماری هستند، در صورت بهبود وضعیت بهداشت دهان و درمان بیماری لثه، کاهش قابل توجهی در شدت علائم روماتیسم تجربه می کنند.
مطالعه ای در دانشگاه جان هاپکینز نشان داد که درمان بیماری لثه در بیماران روماتیسمی موجب کاهش سطح CRP و سایر شاخص های التهابی شد. این موضوع نشان می دهد که بهبود سلامت دهان می تواند به کنترل بهتر بیماری روماتیسم کمک کند.
چرا رعایت بهداشت دهان در بیماران روماتیسمی ضروری است؟
افراد مبتلا به روماتیسم به دلایل مختلفی در معرض مشکلات دهانی بیشتری هستند. یکی از دلایل مهم آن، کاهش توانایی فیزیکی برای مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان به دلیل درد و تورم مفاصل دست است. همچنین مصرف برخی داروها باعث کاهش بزاق و افزایش خشکی دهان می شود که این شرایط محیط مناسبی برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
به همین دلیل رعایت بهداشت دقیق دهان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای این بیماران از اهمیت دوچندانی برخوردار است.
توصیه های کلیدی برای حفظ سلامت دهان در بیماران روماتیسمی
- مسواک زدن دوبار در روز با مسواک نرم و مناسب شرایط فردی
- استفاده از نخ دندان یا ابزارهای کمکی مانند واترجت برای تمیز کردن بین دندان ها
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت لثه و تمیز کردن تخصصی
- استفاده از دهانشویه های ضد باکتری طبق توصیه پزشک
- رعایت رژیم غذایی سالم کم شکر و غنی از ویتامین ها و مواد معدنی
- نوشیدن آب به میزان کافی برای پیشگیری از خشکی دهان
- اطلاع رسانی به دندانپزشک درباره داروهای مصرفی مربوط به روماتیسم
- در صورت عدم توانایی در مراقبت شخصی، استفاده از کمک خانواده یا پرستار برای حفظ بهداشت دهان
نقش تیم درمانی در بهبود همزمان روماتیسم و سلامت دهان
درمان موثر بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نیازمند همکاری نزدیک بین پزشک روماتولوژیست، دندانپزشک و متخصص تغذیه است. دندانپزشک باید با آگاهی از وضعیت سیستم ایمنی بیمار، درمان های مناسب را انتخاب کند و روماتولوژیست نیز باید اثر داروهای تجویزی بر سلامت دهان را مدنظر داشته باشد. چنین رویکردی می تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش عوارض بلندمدت کمک کند.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه